|
|

LOGIKA - WARTOŚĆ LOGICZNA [
PRAWDZIWOŚĆ i FAŁSZYWOŚĆ
ZDANIA ] => PROCES
SPRAWDZANIA WARTOŚCI
LOGICZNEJ ZDAŃ
 |
2. WARTOSC LOGICZNA
( PRAWDZIWOSC lub FALSZYWOSC )
zdania zlozonego, zbudowanego ze zdan
prostych, wylacznie poprzez uzycie do tego
celu spojnikow: , , , , ~ , zalezy od miejsca ich
wystepowania w schemacie zdaniowym oraz
wartosci logicznej ( 1 = prawda lub 0 =
falsz ), zdan skladowych.
Zaleznosc ta jest ujeta w tabele, tzw. MATRYCE
LOGICZNE - logika "wymaga" by wkuc
kazda matryca logiczna na pamiec, na tej
samej zasadzie, na ktorej matematyka
"wymaga" wkucia na pamiec TABLICZKI MNOZENIA
...
|

ZAWSZE !!!
CALE ZDANIE SKLADAJACE SIE Z DWOCH ZDAN
PROSTYCH , GDZIE :
|
p
|
q
|
p q
|
|
W KONIUNKCJI :
|
1
|
1
|
1
|
"p" jest prawdziwe, "q"
jest prawdziwe daje PRAWDE |
1
|
0
|
0
|
"p" jest prawdziwe, "q"
jest falszywe daje FALSZ |
0
|
1
|
0
|
"p" jest falszywe, "q"
jest prawdziwe daje FALSZ |
0
|
0
|
0
|
"p"
jest
falszywe,
"q" jest falszywe daje FALSZ |
|
p
|
q
|
p q
|
|
W ALTERNATYWIE :
|
1
|
1
|
1
|
"p" jest prawdziwe, "q"
jest prawdziwe daje PRAWDE |
1
|
0
|
1
|
"p" jest prawdziwe, "q"
jest falszywe daje PRAWDE |
0
|
1
|
1
|
"p" jest falszywe, "q"
jest prawdziwe daje PRAWDE |
0
|
0
|
0
|
"p"
jest
falszywe,
"q" jest falszywe daje FALSZ |
|
p
|
q
|
p q
|
|
W IMPLIKACJI :
|
1
|
1
|
1
|
"p" jest prawdziwe, "q"
jest prawdziwe daje PRAWDE |
1
|
0
|
0
|
"p" jest prawdziwe, "q"
jest falszywe daje FALSZ |
0
|
1
|
1
|
"p" jest falszywe, "q"
jest prawdziwe daje PRAWDE |
0
|
0
|
1
|
"p"
jest
falszywe,
"q" jest falszywe daje PRAWDE |
|
p
|
q
|
p q
|
|
W ROWNOWAZNOSCI :
|
1
|
1
|
1
|
"p" jest prawdziwe, "q"
jest prawdziwe daje PRAWDE |
1
|
0
|
0
|
"p" jest prawdziwe, "q"
jest falszywe daje FALSZ |
0
|
1
|
0
|
"p" jest falszywe, "q"
jest prawdziwe daje FALSZ |
0
|
0
|
1
|
"p"
jest
falszywe,
"q" jest falszywe daje PRAWDE |
|
p
|
~ p
|
|
W NEGACJI :
|
1
|
0
|
"p" jest prawdziwe, daje
FALSZ |
0
|
1
|
"p" jest falszywe, daje
PRAWDE |
Zatem dobrze widac, ze kazda matryca ma stosowne sobie
wartosci logiczne (0 lub 1), zalezne od tego czy
wystepuj±ce w niej poszczegolne zdania skladowe sa
falszywe, czy tez prawdziwe.
UWAGA! Wystepowanie trzech
lub wiecej zdan skladowych powoduje zwiekszenie ilosci
kombinacji ich mozliwych wartosci logicznych. Dla
przykładu:
Kombinacja 1: p = 1, q = 1, r = 1;
Kombinacja 2: p = 1, q =
1, r = 0;
Kombinacja 3: p = 1, q =
0, r = 0;
Kombinacja 4: p = 0, q =
0, r = 0;
Kombinacja 5: p = 0, q =
0, r = 1;
Kombinacja 6: p = 0, q =
1, r = 1;
Kombinacja 7: p = 1, q =
0, r = 1;
Kombinacja 8: p = 0, q =
1, r = 0.
Jak widac przy trzech zdaniach skladowych jest 8
kombinacji, zgodnie z zasada, że: Ilosc kombinacji = 2n
(“n” jest cyfra okreslajaca ilosc zdan skladowych).
Przy czterech zdaniach skladowych ilosc kombinacji
podstawien wynosi 24 czyli
16. Przy czterech zdaniach
skladowych ilosc kombinacji podstawien wynosi 25
czyli 32... PAMIETAJ !
CWICZENIE 4 I Pierwsze cwiczenie w rozdziale
nr 2 I
Pobawimy sie teraz ze sprawdzaniem wartosci logicznej
podanych schematow, co pozwoli nam nabrac wprawy w tej
dziedzinie :
1. “p” i “q” sa
zdaniami prawdziwymi: p = 1; q = 1
a)
(p
|
|
q)
|

|
p
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
Oto
kolejne kroki, ktore wypada w tej chwili poczynic:
- podpisz pod literami “p” i “q” cyfre 1, gdyz wiemy, ze
oba zdania sa prawdziwe;
- nastepnie sprawdz w matrycy logicznej jaka wartosc
logiczna ma alternatywa dwoch jedynek (okaze sie, ze to
takze jedynka, ktora dla ulatwienia sobie dzialania
podpiszemy pod symbolem alternatywy).
- kolejnym krokiem jest sprawdzenie w matrycy jaka
wartosc ma glowny spojnik schematu - implikacja dwoch
jedynek - calego okraglego nawiasu oraz tej, ktora jest
pod litera “p” z prawej strony. Okaze sie, ze znow jest
to jedynka, ktora podpisujemy w schemacie pod symbolem
implikacji, podkreslajac ja;
- teraz juz wiemy, ze caly schemat, ktory w uproszczeniu
wyglada tak : 
(w lewej kopercie mamy to, co jest w nawiasie okraglym “
p q ”, w prawej kopercie natomiast
“p”), ma wartosc “1”, czyli jest prawdziwy.
_____
b)
p
|

|
(q
|

|
p)
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
Tu
sytuacja ma sie podobnie. Podpisalismy jedynki pod
literami, sprawdzilismy, ze koniunkcja dwoch jedynek
wynosi 1, nastepnie odkrylismy, iz glowny funktor
-implikacja dwoch jedynek jest takze jedynka, co
pozwolilo nam dowiedziec sie, ze caly nasz schemat,
ktory w uproszczonej postaci przedstawia sie nastepujaco
: 
( w lewej kopercie mamy “p”, w prawej natomiast “q p”), jest
prawda - jedynka.
_____
c)
(~
|
p)
|

|
[~
|
(q
|
|
p)]
|
0 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 |
1 |
W tym
przypadku kroki sa nastepujace :
- podpisanie jedynek pod kazda z liter;
- sprawdzenie koniunkcji dwoch jedynek z nawiasu
okraglego (jest to jedynka );
- sprawdzenie negacji p i ( q p ) - (w
obu przypadkach jest to zero);
- upewnienie sie, ze implikacja (dwoch zer, bo to
wlasnie one biora w niej udzial) - glownego spojnika
schematu, wynosi 1 (podkreslenie).
Schemat powyzszy wyglada w uproszczeniu tak :
(w lewej kopercie mamy “p” - negacja wyznacza jej
wartosc logiczna , w prawej zas “(q p)” - tu
takze negacja wyznacza jej wartosc logiczna).
_____
d)
[(~
|
q)
|

|
q]
|

|
p
|
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
Sytuacja
przedstawia
sie
analogicznie
do
poprzedniego schematu. Podstawiamy jedynki pod litery,
nastepnie otrzymujemy 0 po zanegowaniu “q”, w dalszej
kolejnosci sprawdzilismy, ze implikacja (ta w
kwadratowym nawiasie), dla przypadku “0 1” daje
jedynke, aby ostatecznie dojsc do wniosku, ze caly
schemat jest prawdziwy, gdyz jego glowny spojnik - takze
implikacja, w wypadku “1 1” jest jedynka. Schemat
ten w uproszczeniu wyglada tak : 
(w lewej kopercie znajduje sie maly schemacik “[(~q) q ]”,
ktorego glownym spojnikiem jest implikacja, w prawej
“p”).
- - - - -
2.
“p” jest prawdziwe,
natomiast "q" jest falszywe: p = 1; q = 0
a)
Pod
“p” podpisujemy “1”, gdyz wiemy, ze zdanie to jest
prawdziwe. Pod “q” podpisujemy “0”, gdyz jest to zdanie
falszywe. Sprawdzamy w naszej pamieci (UWAGA!
Nie powstala dotad na tej planecie lepsza metoda
opanowania matryc logicznych, niz “dokladne wykucie
ich w twardym dysku, ktory kazdy z nas nosi pod wlasna
czupryna”. Jest to czynnosc jak najbardziej mozliwa do
wykonania i pojdzie tym szybciej, im pozytywniejsze
jest nasze nastawienie do niej. Pewnym ulatwieniem
jest tu potraktowanie :
- KONIUNKCJA
jako ILOCZYN, gdzie :
p
|
q
|
p x q
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
0
|
0
|
-
ALTERNATYWA jako
SUMA, gdzie :
p
|
q
|
p + q
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0
|
1
|
0
|
1
|
1
|
0
|
0
|
0
|
Opanowanie matryc w logice jest tym, czym alfabetu w
nauce pisania. Znajomosc jednego i drugiego poprostu
ulatwia Zycie. PAMIETAJ !), jaka wartosc ma
alternatywa “1 0” i wpisujemy “1”. Dalej
interesuje nas wartosc logiczna implikacji dwoch
jedynek, przez co znow udajemy sie w krotka podroz w
glab wlasnego umyslu, przynoszac stamtad wiadomosc, ze
jest to “1”. Tak oto nasz schemat jest prawda logiczna,
bo ma wartosc “1”.
“p”
jest
prawdziwe, natomiast "q" jest falszywe: p = 1; q = 0
(...)
b)
W tym
przypadku udalo sie nam dowiesc, iz powyzszy schemat
jest falszem logicznym. Po wykonaniu odpowiednich
podpisow zerojedynkowych pod literami, uzyskalismy “0” z
koniunkcji w okraglym nawiasie oraz “0” z glownego
spojnika - implikacji.
_____
c)
(~p)
|

|
[~(q
|
|
p)]
|
 |
0 1
|
1
|
1 0
|
0
|
1
|
Koniunkcja
“0 1” jest zerem, ktorego negacja
jest jedynka. Negacja “p” to zero . Implikacja “0 1” jest
podkreslona jedynka.
_____
d)
Negacja
“0”
to
“1”,
ktora
biorac
udzial
z “0” w implikacji kwadratowego nawiasu, daje calosci
wartosc logiczna “0”. Glowny spojnik schematu -
implikacja pomiedzy “0” oraz “1” ustanawia ostatecznie
jego prawdziwosc (podkreslona 1) .
- - - - -
3.
“p” jest falszywe,
natomiast "q" jest prawdziwe: p = 0; q = 1
a)
Alternatywa
“0 1” jest “1”. Implikacja “1 0” jest “0”.
_____
b)
Koniunkcja
“1 0”
to “0”. Implikacja “0 0” ustanawia caly schemat
prawda (“1”).
_____
c)
(~p)
|

|
[~(q
|
|
p)]
|
 |
1 0
|
1
|
1 1
|
0
|
0
|
I
krok po podstawieniu zerojedynkowym to uzyskanie “0” z
koniunkcji “1 0”.
Nastepnie otrzymujemy dwa razy “1” po zanegowaniu
wartosci logicznej koniunkcji (“0”), oraz litery “p”
(“0”). Ostatecznie wiemy, ze schemat jest prawdziwy,
gdyz implikacja “1 1” jest podkreslona
jedynka.
_____
d)
Negacja
“q”
jest
“0”.
Implikacja
nawiasu
kwadratowego
“0 1” jest “1”. Implikacja tego
calego schematu “1 0” ustanawia calosc
nieprawda ( zero ).
- - - - -
4.
“p” i "q" sa zdaniami
falszywymi: p = 0; q = 0
a)
Podstawilismy
za “p” i “q” zera. Otrzymalismy zero z alternatywy “p q”, by
ostatecznie przekonac sie, ze caly schemat jest
prawdziwy - implikacja “0 0” jest
jedynka.
_____
b)
Koniunkcja
“q p”
daje “0”. Implikacja “0 0” powoduje, ze caly schemat
jest prawdziwy (“1”).
_____
c)
(~p)
|

|
[~(q
|
|
p)]
|
 |
1 0
|
1
|
1 0
|
0
|
0
|
Koniunkcja
“0 0” jest zerem. Negacja tej
koniunkcji jest jedynka. Negacja “p” daje jedynke.
Implikacja “1 1” informuje nas, ze caly
schemat jest prawda logiczna (podkreslona jedynka)
_____
d)
Negacja
“q”
jest
jedynka.
Implikacja
w
nawiasie kwadratowym ma wartosc “0”. Glowny spojnik -
implikacja “0 0", wyznacza ten schemat
prawdziwym ( podkreslona jedynka ).
CWICZENIE
5 I Drugie cwiczenie w
rozdziale nr 2 I
To cwiczenie jest rozszerzona wersja cwicz. nr 4. Oprocz
znanych nam juz zdan “p” i “q”, wprowadzimy trzecie
zdanie “r”.
a)
|
|
|
|
(q
|

|
p)
|

|
(~ |
r)
|
p
|
q |
r |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
1 |
1 |
|
1 |
1 |
1 |
0
|
0
|
1 |
1 |
1 |
0 |
|
1 |
1 |
1 |
1 |
1
|
0 |
1 |
0 |
0 |
|
0 |
0 |
1 |
0
|
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
0 |
1 |
0 |
1 |
1
|
0 |
0 |
1 |
1 |
|
1 |
0 |
0 |
0
|
0
|
1 |
0 |
0 |
1 |
|
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1
|
0 |
1 |
|
0 |
0 |
1 |
0 |
0
|
1 |
0 |
1 |
0 |
|
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
- Z
lewej strony wypisalismy sobie wszystkie mozliwe
warianty podstawien (przy trzech zdaniach skladowych
jest ich zawsze 8). Nastepnie podpisalismy pod
odpowiednimi literami w schemacie ich wartosci logiczne
(0 albo1), i wykonalismy poczatkowe operacje. Kolejnym
krokiem bylo w tym przypadku sfinalizowanie dzialan
poprzez sprawdzenie wartosci logicznej koniunkcji,
wygladajacej w uproszczonej postaci tak oto :
- Dzieki czemu dowiedzielismy sie, ze nasz schemat jest
prawdziwy tylko w dwoch przypadkach ( I - dla p = 1, q =
1, r = 0 ; II - dla p = 0, q = 0, r = 0).
_____
b)
|
|
|
|
(~ p
|

|
q)
|
 |
~ |
(p |
|
r) |
p
|
q |
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
1 |
1 |
|
0 1 |
0 |
1 |
1
|
0
|
1 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
|
0 1 |
0 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 |
0 |
1 |
0 |
0 |
|
0 1 |
1 |
0 |
0
|
0 |
1 |
1 |
0 |
0 |
0 |
0 |
|
1 0 |
0 |
0 |
1 |
1
|
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
|
1 0 |
1 |
1 |
0
|
0
|
0 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
|
1 0 |
0 |
0 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1
|
0 |
1 |
|
0 1 |
1 |
0 |
0 |
0
|
1 |
1 |
1 |
0 |
1 |
0 |
|
1 0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
0 |
-
Tak, jak poprzednio wypisane zostaly z lewej strony
warianty podstawien oraz podpisane pod odpowiednimi
literami ich wartosci logiczne. Pozniej zajelismy sie
sprawdzeniem wartosci zanegowanego “p”, a takze
alternatywy “p r”. Kolejny krok to
podpisanie pod znakiem rownowaznosci oraz negacji
stosownych, w konkretnych przypadkach, cyfr “0” albo
“1”. I w koncu dotarlismy do glownego spojnika tego
schematu, jakim jest implikacja, ktorej postac
uproszczona wyglada nastepujaco: 
- W tym miejscu wpisalismy rezultat naszych operacji
logicznych, podkreslajac go. Widzimy, ze nasz schemat
jest prawdziwy w 5 przypadkach ( I - dla p = 1, q = 1, r
= 1 ; II - dla p = 1, q = 1, r = 0 ; III - dla p = 0, q
= 0, r = 0 ; IV - dla p = 0, q = 0, r = 1 ; V - dla p =
0, q = 1, r = 0).
_____
c)
|
|
|
|
[r 
|
(p  |
q)] |
|
(~ |
p |

|
~ q ) |
p
|
q |
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
1 |
1 |
|
1 1 |
1 1 |
1 |
1
|
0 |
1 |
1 |
0 1 |
1 |
1 |
0 |
|
0 0 |
1 1 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 |
0 1 |
1 |
0 |
0 |
|
0 0 |
1 0 |
0 |
1
|
0 |
1 |
1 |
1 0 |
0 |
0 |
0 |
|
0 0 |
0 1 |
0 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 0 |
0 |
1 |
1 |
|
1 0 |
0 0 |
1 |
0
|
1 |
0 |
0 |
0 1 |
0 |
0 |
1 |
|
1 1 |
0 1 |
0 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 0 |
1
|
0 |
1 |
|
1 0 |
1 0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
1 |
1 0 |
0 |
1 |
0 |
|
0 0 |
0 0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 1 |
|
 |
Kolejne
kroki:
I. Podpisanie odpowiednich wartosci pod
literami w schemacie;
II. Wykonanie negacji oraz rownowaznosci;
III. Sprawdzenie koniunkcji i implikacji;
IV. Otrzymanie w ramce ostatecznych wartosci
logicznych glownego spojnika - alternatywy,
przez co zorientowalismy sie, ze
nasz schemat jest falszywy tylko w dwoch
przypadkach.
_____
d)
|
|
|
|
[r
|
(p  |
r)] |
 |
(~ |
p |
|
~ q ) |
p
|
q |
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
1 |
1 |
|
1 1 |
1 1 |
1 |
0
|
0 |
1 |
0 |
0 1 |
1 |
1 |
0 |
|
0 0 |
1 0 |
0 |
1 |
0 |
1 |
0 |
0 1 |
1 |
0 |
0 |
|
0 0 |
1 0 |
0 |
1
|
0 |
1 |
0 |
1 0 |
0 |
0 |
0 |
|
0 1 |
0 1 |
0 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 0 |
0 |
1 |
1 |
|
1 1 |
1 1 |
1 |
0
|
1 |
0 |
0 |
0 1 |
0 |
0 |
1 |
|
1 1 |
0 1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 0 |
1
|
0 |
1 |
|
1 1 |
1 1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
0 |
1 0 |
0 |
1 |
0 |
|
0 1 |
0 1 |
0 |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 1 |
|
Tym razem nasz schemat przyjmuje
wartosc logiczna falszu w 4 przypadkach,
podobnie w 4 wariantach zestawienia wartosci
logicznych jego zdan skladowych jest on
prawdziwy.
_____
e)
|
|
|
|
(~ p
|
|
~ q)
|

|
(~ p
|

|
~ r)
|
p
|
q
|
r
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1
|
1
|
1
|
|
0 1
|
0
|
0 1
|
1
|
0 1
|
0
|
0 1
|
1
|
1
|
0
|
|
0 1
|
0
|
0 1
|
1
|
0 1
|
0
|
1 0
|
1
|
0
|
0
|
|
0 1
|
0
|
1 0
|
1
|
0 1
|
0
|
1 0
|
0
|
0
|
0
|
|
1 0
|
1
|
1 0
|
1
|
1 0
|
1
|
1 0
|
0
|
1
|
1
|
|
1 0
|
0
|
0 1
|
1
|
1 0
|
0
|
0 1
|
0
|
0
|
1
|
|
1 0
|
1
|
1 0
|
0
|
1 0
|
0
|
0 1
|
1
|
0
|
1
|
|
0 1
|
0
|
1 0
|
1
|
0 1
|
0
|
0 1
|
0
|
1
|
0
|
|
1 0
|
0
|
0 1
|
1
|
1 0
|
1
|
1 0
|
|
Uzyskalismy prawie same jedynki
(oprocz kombinacji p = 0; q = 0; r = 1), wiec
jest to niemal TAUTOLOGIA !!!
Ale o czyms takim bedzie pozniej... |
|
Copyright (C) 1997 -
2014 by Roman Mazur |
|
|
|
|
|
[ przykładowe
wpisy ]





|
|